10 NOVEMBER DAG VAN DE MANTELZORG
Mantelzorgers zélf behoefte aan ondersteuning

1 op de 10 mantelzorgers is zwaar belast. Naast bijna elke patiënt, cliënt, zorgvrager, bewoner waar verpleegkundigen of verzorgenden voor zorgen of die zij begeleiden, staat ook een mantelzorger. De Sociale Verbinders onderstrepen het belang van de verbinding tussen formele zorg en informele ondersteuning voor het bouwen van een stevig netwerk rondom patiënt of cliënt én mantelzorger.

8 tips* voor zorgprofessionals om samen te werken met mantelzorgers
Wil je als zorgprofessional betere resultaten halen voor je cliënt of patiënt door samen te werken met mantelzorgers? Lees de 8 praktische tips waar je als verzorgende of verpleegkundige direct mee aan de slag kunt in je dagelijkse werk. Of je nu bij cliënten thuis over de vloer komt of zorg verleent in een zorginstelling. Goede samenwerking met de mantelzorger levert veel op. Voor je cliënt, patiënt, de mantelzorger en voor jou als zorgprofessional.

1. Sluit aan bij de relatie en de gewoontes die cliënt en mantelzorger hebben.

2. Doe je voordeel met de waardevolle informatie die de mantelzorger vanuit eigen ervaring kan geven over de cliënt.

3. Vraag waaraan behoefte is, geef informatie en bespreek wat vrijwilligers kunnen doen, zodat de mantelzorger even adempauze kan nemen.

4. Zorg dat je een vaste contactpersoon in de familie hebt.

5. Leg afspraken met de familie vast en stem regelmatig af of de afspraken wederzijds nog voldoen en deel dit met je collega’s.

6. Bied ruimte voor persoonlijke wensen en wees open over wat ieders rol kan zijn.

7. Vraag regelmatig aan mantelzorgers hoe het écht met hen gaat.

8. Zorg dat je op de hoogte bent van de ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers via je eigen organisatie of daarbuiten.

Mantelzorg en de cijfers volgens Mezzo

over de mantelzorger:

• 1 op de drie Nederlanders geeft informele hulp (mantelzorg of vrijwillige hulp)
• Er zijn 4 miljoen mantelzorgers in Nederland, daarvan helpen 610.000 mensen langer dan drie maanden en meer dan 8 uur per week
• 1 op de 10 mantelzorgers is zwaar belast; 1 op de 3 verliest weleens het geduld
• 5 op de 6 mantelzorgers heeft betaald werk (18 - 64 jarige)

over verpleegkundigen/verzorgenden:

• 60% van de verpleegkundigen en verzorgenden gaat in gesprek met mantelzorgers
• 40% spreekt niet of te weinig met mantelzorgers

* www.mezzo.nl

Advies 15,9 uur, de verbindende rol van het raadslid in een vitale democratie, is de titel van het adviesrapport van de Raad voor het openbaar bestuur dat is uitgebracht op 21 april ’16. De titel houdt verband met het feit dat raadsleden gemiddeld 15,9 uur besteden aan hun raadswerk. De Raad concludeert: “Ze krijgen steeds meer te doen, maar er komt niet meer tijd beschikbaar. Daarom moeten er keuzes worden gemaakt”. De oplossing: “Gemeenteraadsleden dienen meer tijd te besteden aan de dialoog met de samenleving, en minder aan stapels documenten”.

Waanzin

De analyse die door de Raad is gemaakt is herkenbaar voor iedereen die dicht bij de lokale politiek staat. Het werk voor raadsleden is inhoudelijk complexer geworden; kijk maar naar wat gemeenten aan zeggenschap en verantwoordelijkheid hebben gekregen door de decentralisaties van rijkstaken in het sociaal domein. Maar ook de vorm is veranderd. Actiegroepen, burgerparticipatie, social media; hoe verhoudt zich dat tot jouw rol als volksvertegenwoordiger? Kortom: hetzelfde blijven doen in 15, 9 uur en toch een ander resultaat verwachten is waanzin, of toch niet?

Anders doen

De centrale boodschap van de Raad is: besteed meer tijd aan het gesprek met de burger, dan aan het lezen van papier (al dan niet digitaal).
Natuurlijk doet zich dan ook direct de ‘HOE’-vraag voor. De Raad werkt in het rapport een vijftal aanbevelingen uit. Het drukbezette raadslid heeft natuurlijk geen tijd om het zoveelste rapport van vijftig bladzijden tot zich te nemen. Toch licht ik er graag twee uit:

1. Het gaat hier dan vooral over rolvastheid oftewel hoe duidelijk ben je als gemeenteraad. De Raad noemt het heel treffend: Problemen agenderen is niet hetzelfde als de gewenste antwoorden geven. Het betekent het proces zo organiseren dat burgers en organisaties zich gehoord weten en zich fatsoenlijk behandeld voelen. Dit kan plaatsvinden op verschillende tijdstippen en manieren. Maar het start bij de gemeenteraad zelf. Het stellen van kaders bij beleidsvraagstukken vooraf is essentieel. Als dat niet of beperkt gebeurt is het voor alle partijen een vrijbrief om politieke geschillen bij elke vervolgstap breed uit te meten. Bij veel nieuwe beleidsvraagstukken is het vaak lastig om voor gemeenteraden de kaders vooraf te stellen. De inzet van de Spilter versnellingskamer kan daarbij behulpzaam zijn. De Spilter versnellingskamer is een omgeving waarin in korte tijd een maximale hoeveelheid ideeën en meningen worden gegenereerd. Deelnemers wisselen overleg en discussie af met het gebruik van laptops of tablets om tegelijkertijd op vragen, stellingen en analyses te kunnen reageren. Deze methodiek is wetenschappelijk bewezen en leidt tot 50% verkorte overlegtijd. En daar gaat het hierover. Natuurlijk blijft er voldoende ruimte over voor de politieke weging bij het vaststellen van de kaders in de gemeenteraad zelf.
    
2. De Raad noemt ook verschillende manieren om burgers te horen en te betrekken bij beleidsvorming in de gemeenteraad. Maar ook hiervoor geldt wees duidelijk hoe de rol van de gemeenteraad is als burgerparticipatie wordt ingezet. Hoeveel ruimte geef je aan burgerinitiatieven en onder welke voorwaarden? Als je als gemeenteraad het College opdraagt om meer ruimte te geven aan burgerinitiatieven zonder duidelijke voorwaarden vooraf, dan is het schieten met een schot hagel. Afgezien van het feit dat het de kans op een succesvol burgerinitiatief minimaliseert, draagt het niet bij aan vertrouwen of nieuwe betrokkenheid vanuit de burgerij. En daar gaat het hier ook over. Graag verwijs ik hiervoor naar goede en minder goede voorbeelden in: Hoe waardeer je een maatschappelijk initiatief? Natuurlijk biedt Spilter ook verschillende mogelijkheden om burgers op een doeltreffende en effectieve manier te bereiken en in te zetten bij beleidsvorming. Dat kan bij een online (wijk)onderzoek, inloopavond maar ook bij een burgerpanel. Deze methodiek werkt tijdbesparend en doet recht aan alle deelnemers.

Ander resultaat

Bovengenoemde methodieken zijn hulpmiddelen en vervangen de eigen inbreng en inzet van de raadsleden niet. Vanuit de wetenschap dat de tijdsdruk van raadsleden niet lager zal worden, moet je wel overgaan tot anders doen. De andere resultaten komen dan vanzelf!

Door  Corine Vreugdenhil, beleidsadviseur, procesbegeleider en trainer

Partner bij De Sociale Verbinders www.desocialeverbinders.nl
Associate Partner bij Maarleveld van Nieuwpoort www.mvnp.nl

Voormalig raadslid gemeente Westland 2006 – 2014.

Sociaal verbinden met wijk of gemeente

Mett werkt sinds september samen met de Sociale Verbinders om samenwerken in het sociale domein nog makkelijker te maken. De Sociale Verbinders versterken de verbinding tussen gemeenten, (zorg)partners en burgers.

Waarom deze samenwerking?

Met Mett heb je een slim online platform in handen voor samenwerken, co-creëren, kennis delen en participeren. De Sociale Verbinders leggen de verbinding naar offline samenwerken en verbinden vanuit maatschappelijke betrokkenheid. Lees meer op de website van Mett.

Case: Online platform Vivera Zwijndrecht

Vivera Zwijndrecht communiceert en werkt samen op één online platform met inwoners, wijkteams, professionals en vrijwilligers. Met het label 'Vivera Zwijndrecht' gaan ze hiermee starten. Mett heeft dit platform geleverd en helpen inrichten. Ga naar deze voorbeeldcase.

Impressie van een verbinders sessie bij Mett op kantoor

Gepubliceerd in nieuwsbrief Spilter, partner van de Sociale Verbinders:

Buurtgenoten delen steeds meer kennis, talent en spullen. Op 28 september publiceerde waarstaatjegemeente.nl een onderzoek[1] over Nederlanders, gebaseerd op een Burgerpeiling. Op de homepage: 29% van de volwassenen voelt zich kwetsbaar (waarvan 9% zorgwekkend); 37% van de volwassenen is weerbaar.

Goed nieuws is dat er nog steeds meer weerbare dan kwetsbare Nederlanders zijn. Opvallend is dat 16 procent van alle volwassenen zich ‘soms tot vaak’ eenzaam voelt en het blijkt een misverstand dat het alleen om ouderen gaat. Ondertussen trekt de landelijke overheid zich meer en meer terug en is de verantwoordelijkheid voor zorg en sociale zekerheid overgedragen aan de gemeenten. De ondersteuning door betaalde professionals is afgenomen of wordt op een andere manier georganiseerd. Dat is nu eenmaal een feit. Het logische gevolg is dat we meer zelf moeten regelen. Zelfredzaam of samenredzaam is het credo. Maar hoe pakken we dat aan?

Peerby - hoe werkt het? from Peerby on Vimeo.

3,3 miljoen Nederlanders behoefte aan hulp
Nog wat cijfers. Een op de vijf Nederlanders ervaart een lage kwaliteit van bestaan.  En schrik niet, maar liefst 3,3 miljoen Nederlanders hebben behoefte aan hulp. Toch durven de meesten die hulp niet te vragen. ‘Vraagverlegenheid’ wordt als oorzaak genoemd.Vinden we het lastig naar de buren te stappen als we iets nodig hebben? Durven we of kunnen we het niet? Een belangrijke reden voor het niet-vragen om hulp, is dat we denken dat we niets voor de ander kunnen (terug)doen. Wat bijvoorbeeld wel werkt is dat als we actief deelnemen aan buurtinitiatieven en we elkaar vaker tegenkomen en spreken. Het vertrouwen in elkaar groeit, waardoor we makkelijker een beroep doen op elkaar voor hulp en zorg. 

Wij zijn aan zet
In de Burgerpeiling is gevraagd aan inwoners in hoeverre de eigen gemeente zich inzet om hen volwaardig te laten deelnemen aan de maatschappij. De ‘kwetsbaren’ geven hun gemeente het rapportcijfer 5,9. Dat is niet zo best, zou je denken. Maar welk rapportcijfer zouden wij onszelf geven als wij deze vraag over onze eigen inzet zouden beantwoorden? Wij, jij en ik, ja iedereen dus, kunnen niet langer wachten totdat de gemeente met de oplossing voor jouw vraag komt. Althans niet voor alle vragen. Wij zijn dus aan zet en dat betekent meedoen en onze verantwoordelijkheid nemen voor onszelf en elkaar. Zo’n omslag is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Volgens het onderzoek zou de gemeente vooral kansen moeten bieden om te verbinden zodat ‘kwetsbaren’ hun netwerk kunnen vergroten en verdiepen. Er is niet één pasklare oplossing voor hoe je dat regelt. Het kan bijvoorbeeld door mensen in de buurt met elkaar in verbinding te brengen, inspelend op de eigen behoefte, drive en motivatie om iets te doen voor en met elkaar.

Sociale kansen dankzij deeleconomie
De meeste mensen hebben wat te bieden en willen dat vaak ook, blijkt in de praktijk. Gelukkig groeit de bereidheid tot het delen van kennis, spullen lenen en elkaar helpen. Het oude dorpsgevoel in een nieuw jasje eigenlijk. De initiatieven die de sociale omslag stimuleren, schieten als paddenstoelen uit de grond. Een deel van deze initiatieven valt te scharen onder de deeleconomie. De deeleconomie stimuleert interactie tussen mensen in de wijk tot buiten de gemeentegrenzen. Thuisafgehaald is zo’n mooi initiatief. Heb je geen zin of tijd om zelf te koken, je kijkt gewoon online wat er bij jou op die dag in de buurt wordt gekookt en je kunt meteen online bestellen. Je leert iemand kennen en bovendien verdient de ander er een leuk zakcentje mee. ‘Bijzonder Thuisafgehaald’ is er voor mensen die behoefte hebben aan extra ondersteuning bij de avondmaaltijd. Zelf heb ik ook een aantal leuke ervaringen opgedaan met deeleconomie in mijn woonplaats Rijswijk.

Deel-economie: delen-verdienen
Ken je Peerby, de app waarmee je spullen leent bij mensen in de buurt? Ik doe eraan mee en kwam via het lenen van een schuurmachine in contact met Laura Visser van Stichting Welzijn Rijswijk. Voor ik het wist ging ik via haar als vrijwilliger aan de slag als matchmaker op de Beursvloer Rijswijk. Overigens lanceede Peerby onlangs Peerby GO in Amsterdam; hiermee huur je spullen van je buren, tegen een bescheiden vergoeding. Als host van Airbnb verhuur ik ruimte in mijn huis aan gasten en deel ik mijn keuken en woonkamer. Ik hou er leuke vriendschappen aan over help ook mijn gasten. Peter bijvoorbeeld, die met vraagstukken zat over zijn loopbaan, heb ik gekoppeld aan een bevriende coach. Sinds kort heeft hij de job waar hij zich echt thuis voelt. Er is ook kritiek op de deeleconomie. Tegenstanders vinden dat het delen met gesloten beurzen moet gaan of zeggen dat er oneerlijke concurrentie ontstaat voor andere bedrijven. Aanhangers, zoals ik, vinden dat het beide kan. Delen en geven zonder een tegenprestatie te verwachten aan de ene kant. Anderzijds verdien je bijvoorbeeld met het verhuren van je auto via Snappcar een deel van je kosten terug. In principe kan iedereen van de deeleconomie profiteren en op deze manier ook mensen in de buurt leren kennen. Maar er bestaan natuurlijk ook mensen die hulptroepen of een eigen netwerk écht niet zelf kunnen regelen.

Sociale wijkteams en inzet online platforms
Voor de kleine groep mensen die zorgwekkend kwetsbaar zijn, moet professionele (betaalde) hulp blijven bestaan, afgestemd op hun situatie. Sociale wijkteams kunnen handig gebruikmaken van bestaande verbindende initiatieven, zoals online platforms zorgvoorelkaar.com, wehelpen.nl of lokale hulpwebsites. Samen met de inwoners bekijken de sociale wijkteams wat nodig is en stimuleren zij mensen hun eigen netwerk te bouwen of uit te breiden. Zij kunnen de platforms inzetten om mensen in de buurt met elkaar in contact te brengen. Zo kunnen vriendschappen ontstaan die verder gaan dan één op één hulp vragen of bieden. In groepen kunnen zelfs nieuwe initiatieven ontstaan. Vanuit de sociologie is immers bekend dat de meeste mensen deel willen uitmaken van een groep, dat is onze natuur. Mensen hebben behoefte aan delen; helpen maakt gelukkiger en de gelukkige mens is productiever. Samen doen we het dus gewoon beter.

Anja Romein
Spil en oprichter de Sociale Verbinders

Initiatieven deeleconomie en hulpplatformen

Airbnb + Barqo + BlaBlaCar + BrownCow + Camptoo + Croqqer + De Deelkelder + DriveMoby + FLOOW2 + Huizenruil.com + Jipio + Konnektid + LENA + Marktplaats (eBay) + Mobypark + MyWheels + OnePlanetCrowd + ParkFlyRent + Parku + Parkyourcar + Pawshake + Peerby + PickThisUp + REWEAR + Seats2Meet.com + Share2Use + Snappcar + 3D Hubs + Thuisafgehaald + Toogethr + Uber + Vandebron + WeHelpen + WithLocals + ZorgVoorElkaar

Thuisafgehaald.nl - delen van maaltijden en bij elkaar thuis eten
Bekijk de video:

Konnektid - delen van kennis en talenten
Bekijk de video:

(Inspiratie)bronnen:
* Ervaringen en gesprekken van Anja Romein met Peerby, Konnektid, Airbnb, Uber, Thuisafgehaald
* http://gemeentenvandetoekomst.nl/item/10-weetjes-uit-het-onderzoek-naar-betekenisvolle-participatie_092854
* http://www.waarstaatjegemeente.nl
* Effecten van sharing economy op de samenleving en op wonen (Laura Zuidgeest, 2014)
* Sharenl.nl
*Cijfers van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en KING- interessante landelijke trends in het kader van recent onderzoek
* onderzoek ‘Kwetsbare groepen in een inclusieve samenleving’ van Mark Gremmen KING/ VNG, september 2015 op basis van de Burgerpeiling van Waarstaatjegemeente.nl